Eğitim Hukuku Alanında Özel Okullar

1. Fiili Durum ve Hukuki Sorunlar

            Eğitim hukuku oldukça yeni bir hukuk dalıdır. Özellikle özel Okulların sayısının artması ile hayatımıza daha da çok girmeye başlamış olup her geçen gün önemi daha da çok artmaktadır.  

            Halen Ülkemizde yaklaşık 15.000  özel okul mevcut olup özel okulda okuyan öğrenci sayısı da 1,5 milyonu aşmıştır. Her geçen  gün bu sayı artmaktadır.

            Eğitim hukuku kavramının yeni olması, fiili durumun yasal düzenlemelerin önünden gitmesi ve de eş zamanlı olarak geleneksel anlayış ve insan davranışlarının değişmesi ile birlikte çatışmalar ve sorunlar da ortaya çıkmaktadır. Bu süreçte, hem Eğitim ve Öğretim kurumları, hem bu kurumların yönetici ve çalışanları hem de öğrenci ve velileri, acı tecrübeler yaşamak durumunda kalmakta, tabiri caiz ise  canları yanarak  eğitim hukukunu  öğrenmekte ve hazmetmektedirler.

            “Eti senin kemiği benim” anlayışı ile çocuğunu öğretmene teslim eden bir algı ve anlayıştan gelen bu toplumun, bu gün çocuğa dokunmanın istismar veya taciz kabul edilebileceği bir zıtlık içerisine girilmesi ve çocuk istismarlarının yaşandığı bir topluma evrilmesi başlı başına ciddi bir sorun, bu bağlamda sınırların çok iyi çizilmesi gereken bir konudur.

            Boşanmaların artması ile aile çatışmaları okullara yansımakta, velayet altında olan çocuğa eşlerden her birinin ayrı müdahalesi ile öğretmen ve okul idaresi arada kalmaktadır.

            Özel okulların ticari bir faaliyet yürütmeleri ancak eğitim gibi kamusal önemli bir hizmeti görmeleri, çalışan öğretmenlerin işçi statüsünde iş hukuku kuralları çerçevesinde çalışırken kamuda çalışan öğretmenler gibi sorumluluk taşımaları gibi birbirine girmiş birçok sorun mevcuttur.

2. Eğitim Hukuku ve İlgili Diğer Hukuk Dalları

            Eğitim Hukuku, kamu ve özel; örgün ve yaygın tüm eğitim kurumlarının yapısı ve yönetim şekli ile bu kurumlarda yer alan yönetici, öğrenci, öğretmen, müfettiş, diğer çalışanlar ve veliler gibi tüm kişilerin haklarını ve sorumluluklarını düzenleyen ulusal ve uluslararası hukuk kurallarının tümünü ilgilendirmektedir.  Bu yüzden disiplinler arası bir alan olarak nitelendirilebilen eğitim hukuku, eğitim alanındaki hükümet kararları veya Milli Eğitim Şuraları da dâhil tüm ulusal hukuksal düzenlemeler ile uluslararası hukuksal düzenlemelerin hem hukuksal hem de eğitsel açılardan analizini içerir. Kısaca özetlersek;

• Özellikle orta öğrenim öğrencilerinin 18 yaşından küçük, yani çocuk olması nedeniyle çocuk hukukunu yakından ilgilendirmektedir. Çocuk hukuku içinde de birçok hukuk dalı mevcuttur. Velayet konusu başta olmak üzere aile hukukunu ilgilendiren birçok konu, Eğitim ve Öğretim hakkının Anayasal bir hak olması, Çocuk Hakları Sözleşmesi Avrupa İnsan hakları sözleşmesi gibi çocuk haklarının Uluslararası birçok sözleşmeye konu olması, eğitim ve öğretim hizmetinin Anayasal bir görev olması, nedenleriyle Anayasa Hukuku ve evrensel hukuk ilkeleri karşımıza çıkmaktadır. özellikle ilk ve orta öğrenim için Çocuk hukuku eğitim hukukunun önemli bir parçasıdır. 
• Çocukların işlediği suçlar ile çocuklara karşı işlenen suçlar kapsamında Ceza Hukuku yine çocuk hukukunun ve bu çerçevede eğitim hukukunun içinde değerlendirilmesi gereken bir konudur.
• Eğitim ve Öğretim Kurumlarının kuruluşunu ve işleyişini düzenleyen yasalar, Yönetmelikler, Genelgelerin varlığı  ve eğitim ve öğrenim faaliyetinin bu mevzuata uygun yapılması gerekliliği, Eğitim ve Öğretim faaliyetinin mevzuata uygun yapılması konusunda denetim yetkilisi ve hiyerarşik idari amir konumundaki Milli Eğitim Bakanlığı  ve ilgili diğer bakanlık ve resmi kurumların sürece müdahil olması, hatta sürecin içinde olması nedeniyle İdare hukuku Eğitim hukukunun önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
• Özel okullar ve eğitim kurumlarında çalışan idareci, öğretmen ve diğer personel ile kurum sahipleri arasındaki ilişkinin iş hukuku çerçevesinde düzenlenmesi, bu kapsamdaki ihtilafların iş hukuku kurallarına göre iş mahkemelerinde çözümlenmesi nedeniyle iş hukukunu ilgilendirmektedir.
• Özel okullar ve eğitim kurumları ile veliler arasındaki sözleşmenin tüketici sözleşmesi olması ve ihtilafların tüketici mahkemelerinde çözülmesi nedeniyle Tüketici hukukunu ilgilendirmektedir.
• Özel okullar ve eğitim kurumları ile ticari ilişki içinde olan, mal ve hizmet satın alınan 3.kişiler ile ilişkiler ve şirket ortakları arasındaki ilişkiler ticaret hukukunu ilgilendirmektedir.
• Eğitim ve Öğretim Kurumlarının çok sayıda özel nitelikli ve genel kişisel veri toplaması, saklaması ve kullanması nedeniyle Kişisel Verilerin Korunması Hukukunu yakından ilgilendirmektedir. Özellikle Eğitim kurumlarının çok büyük bölümünün 50 personelden fazla personel çalıştırması nedeniyle VERBİS sistemine kayıt ve Envanter tutma zorunluluğu olup bu kurumalar KVK Kurumunun yakın takibi ve denetimine tabidir.
• Özel Okullar ile birlikte, okulların her biri marka olmuştur. Zincir okulların Franchising (İsim hakkı) vermelerine bağlı olarak yine marka hukukuna ilişkin birçok sorun karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca farklı fikir, Proje ve uygulama geliştiren özel okulların patent, fikri eser hakları ve bu hakların korunması gündeme gelmekte olması nedeniyle Sınai Mülkiyet Hukukunu ilgilendirmektedir.  

3. Ortak Akıl, Doğru Karar

            Yukarıda özetlenen sebeplerle; Eğitim ve Öğretim alanında faaliyet gösteren Özel okullar ve diğer özel eğitim ve öğretim kurumlarının hukuki açıdan doğru karar alıp doğru adımlar atabilmesi için; Kişisel verilerin Korunması Hukuku, İş Hukuku, Ticaret Hukuku,  Tüketici Hukuku, Çocuk hukuku, İdare Hukuku,  İcra hukuku, Sınai Mülkiyet Hukuku alanlarında yetkin olmak yada yetkin kişilerden hukuk hizmeti almaları gerekir.

            Bir hukukçunun tüm bu alanlarda yetkin/uzman olması mümkün değildir.  Bu nedenle söz konusu hukuk alanlarında yetkin kişilerin ortak çalışması ile kaliteli bir hizmet alınabilir. Aslında, nitelikli hizmet almak için; somut soruna göre, 8 ayrı uzman hukukçudan  bazen ayrı ayrı bazen de farklı uzmanların ortak çalışması ile hizmet almak gerekmektedir.

            8 ayrı uzman hukukçudan kendi alanları ile ilgili ayrı ayrı hizmet almaya çalışmak hem ciddi bir maliyet oluşturmakta hem de birbiri ile irtibat içinde olmayan 8 ayrı kişi ile muhatap olmak, hukuki süreci yürütmek ve yönetmek başlı başına ciddi bir mesai ve soruna dönüşmektedir. Bunun yanında, sorun ortaya çıktığında, o konuda uzman birini bulup hizmet almak da çoğu zaman sorunu çözmeye yetmemektedir. Çünkü; aslında eğitim hukukundaki birçok sorun girift olup tek başına birden çok hukuk dalını ilgilendirmekte olduğu için kendi alanında uzman olan hukukçuların ortak çalışmasına ihtiyaç duyulmaktadır. 

4. Özel Okullar ve Diğer Eğitim Kurumlarına Ofisimiz Tarafından Danışmanlık kapsamıdna sunulan Hukuki Hizmetleri

I. KVK Hukuku

• Veli ve Öğrencilerin kişisel verilerinin kaydedilmesi ve kullanılması nedeniyle Aydınlatma ve Rıza Metinlerinin hazırlanması,
• Öğretmenler ve Personel için Aydınlatma ve Rıza metinlerinin hazırlanması
• Ön kayıt görüşmeleri ve iş başvuruları için Aydınlatma metinlerinin hazırlanması,
• Diğer konu başlıkları ile ilgili Aydınlatma metinlerinin hazırlanması,
• Gizlilik sözleşmelerinin hazırlanması,
• KVKH’na ilişkin Personele gerekli eğitimlerin verilmesi,
• Kişisel Verilerin tasnif edilmesi, Envanter oluşturulması
• Veri sahibi tarafından ve/veya Kişisel Verilerin Korunması Kurumu tarafından veri istendiğinde sunulacak veriye ilişkin şablonlar hazırlanması,
• KVK kurumu tarafından yapılan denetimler ve yaptırımlara karşı alınabilecek tedbirler ve hukuki adımlar. Bu çerçevede Ceza davaları ve İdari davaların takibi 

II. İş Hukuku

• MEB Tip öğretmen sözleşmesine hukuki sınırlar içerisinde özel hükümler eklenmek suretiyle  Öğretmen sözleşmeleri ve diğer personel sözleşmelerinin hazırlanması,
• İş ilişkisinin sonlandırılması ve fesih süreçleri,
• İşçi özlük dosyalarının oluşturulması eksiklerin giderilmesine ilişkin danışmanlık, Bordrolar ve diğer işçilik belgelerinin düzenlenmesine ilişkin danışmanlık
• Öğretmen, Personel ve Öğrenciler ile ilgili ihtilafların çözümü ve disiplin süreçlerinin yürütülmesi,
• Okul idarecileri, İnsan kaynakları ve Muhasebe birimine yönelik özel ve tüm personele yönelik Gizlilik, Sır Saklama Yükümlüğü ve rekabet yasağı gibi konular başta olmak üzere çalışanlara yönelik İş hukuku eğitimi
• SGK tarafından yürütülen denetimler, yaptırımlar ve SGK ile görülen davalar
• İşveren aleyhine açılan; Hizmet Tespit Davaları, işçilik alacakları davaları, Maddi ve manevi Tazminat davaları ve İşe iade davalarının takibi,

III. İdare ve Vergi Hukuku

• MEB yönerge ve talimatları, denetimleri ve teftişleri ile ilgili danışmanlık yapılması, sorunlara çözüm yolları sunulması,
• Vergi daireleri ve diğer resmi kurumlar tarafından yapılan denetimler ve yaşanan sorunlar ile ilgili görüş ve çözüm önerilerinin sunulması,
• İl/İlçe Milli eğitim Müdürlükleri ile yaşanan hukuki sorunların çözümüne ilişin öneriler
• Milli Eğitim Mevzuatı ve diğer idari mevzuat çerçevesinde İdare Mahkemelerinde açılan/açılacak İdari davaların takibi,
• Vergi daireleri ile yaşanan sorunlar ve Vergi Mahkemelerinde açılan/açılacak davaların takibi

IV.Tüketici Hukuku 

• Öğrenci kayıt sözleşmelerinin hazırlanması, MEB mevzuatını da gözetmek suretiyle  özel hükümler eklenmesi,
• Veliler ile Okul arasında yaşanan hukuki ihtilafların çözümüne ilişkin önerilerin sunulması,
• Veliler ile yaşanan sorunlar çerçevesinde Tüketici Hakem Heyetleri ve  Tüketici Mahkemelerinde görülen davalar ve itiraz davalarının takibi

V. Ticaret Hukuku

• İş ilişkisi içinde olunan Üçüncü kişiler ile yapılacak işlere ilişkin sözleşmelerin hazırlanması
• Sulh, Feragat, Mutabakat, İbra, Tutanak, Teslim ve sair belgelerin hazırlanması, İhtarname Keşide edilmesi
• Şirket Ortakları arasındaki sözleşmelerin hazırlanması
• Şirket Ortakları arasındaki ihtilaflar ve karar alma süreçlerine ilişkin danışmanlık hizmeti
• Ticari Defter ve Kayıtların delil olma nitelikleri itibariyle özellikle ihtilaflı fatura ve diğer belgelerin kaydına ilişkin Mali Müşavir ve diğer ilgili kişilere rehberlik ve danışmanlık
• Şirket Oraklarının Cezai ve hukuki Sorumluluğu
• Şirket evlilikleri, şirket devirleri ve İşyeri devirlerine ilişkin sözleşmeler ve danışmanlıklar,
• Mali Olarak zor durumda olan şirketlerin yasal hakları ve hukuki koruma

VI. Ceza, Aile ve Çocuk Hukuku

• Çocuğun eğitim hakkı ile Okulun yetki ve yaptırımları arasındaki sınırların belirlenmesi ve bu kapsamda okul idarecileri ve personeline eğitim verilmesi
• Okula yansıyan yönü ile öğrenci – aile ilişkileri ve aile sorunlarına ilişkin okulun yetki ve sorumluluğunun belirlenmesi ve somut sorunların çözümüne ilişkin danışmanlık hizmeti,
• Ceza hukuku çerçevesinde öğretmen öğrenci ilişkilerinde sınırların anlatılmasına ilişkin kurum içi eğitim ve danışmanlık,
• Sahte fatura yada içeriği itibariyle yanıltıcı belge kullanma suçlarından açılacak soruşturma ve ceza davalarının takibi,
• Kişisel Verilerin Hukuka aykırı olarak kaydedilmesi, paylaşılması, kullanılması, imha edilmemesi ve ya korunması için gerekli idari ve teknik tedbirlerin alınması nedeniyle TCK 135-140. maddeleri gereği açılacak ceza davalarının takibi,
• Öğretmen öğrenci ilişkisinde sınırların aşıldığı iddiasıyla çocuk istismarı veya  tacizi, görevin kötüye kullanılması gibi suçlar nedeniyle açılacak İdari soruşturmaların ve ceza davalarının takibi,
• Okul içinde öğrencilerin kendi aralarındaki suç içeren eylemlerine müdahale hak yetki ve sorumluluğuna ilişkin danışmanlık hizmeti ve açılacak ceza davalarının takibi,

VII. İcra Takipleri ve İcra Hukuku

            İcra takibini başlatmak kolay, takibi sürdürüp netice almak zordur. İcra takiplerinde netice almanın %80’i takip, %20’si İcra hukuku alanında bilgi sahibi olmaktır. Bu sebepler ile, öncelikle işi sadece icra takibi olan bir birim tarafından dosyalar takip edilmelidir. Bu birimin deneyimli icra hukuku avukatı tarafından yönetilmesi, zaman zaman tıkanan sürecin aşılmasını sağladığı gibi icra mahkemelerinde görülen davalarda da avantaj sağlamaktadır.

• Düzenlenen senetlerin eksiksiz olması ve kambiyo vasfını taşıması için gerekli bilgilendirme ve danışmanlık hizmeti sunulması
• Sözleşmeye dayalı olarak icra takibi yapılabilmesi ve takibe itiraz edilmesi durumunda açılacak davanın hızlı sonuçlanması ve netice alınması için Veli sözleşmelerinde gerekli düzenlemelerin yapılması 
• Ödemesini yapmayan velilerden ve diğer borçlulardan alacakların tahsili için Kambiyo yoluyla ve ilamsız takip yoluyla icra takiplerinin yapılması ve tahsili,
• İcra Hukuk ve İcra Ceza mahkemelerinde görülen davaların takibi,

VIII. Sınai Mülkiyet Hukuku

• Marka, Patent, faydalı Model, Tasarım ve Fikri eserlere ilişkin hakların korunmasını sağlayacak gerekli başvuru ve tescillerin yapılmasına ilişin danışmanlık hizmeti, 
• Franchising (İsim hakkı) sözleşmelerinin hazırlanması, incelenmesi, lehe ve aleyhe durumların tespiti ile öneriler sunulması,
• Fikri ve Sınai Haklar Hukuk ve Ceza mahkemesinde görülecek; Delil Tespiti davaları, Tecavüzün Durdurulması Ve Önlenmesi davaları, Hükümsüzlük ve iptal davaları,  Maddi ve manevi tazminat davaları ile Sınai Mülkiyet hakkına tecavüz eden faillerin yargılanmasına ilişkin Ceza davalarının takibi

5. Tek Kurumsal Muhataplık İle Nitelikli Hukuk Hizmeti

            Özel okulların karşılaştığı sorunlara Hukuk ofisimiz tarafından verilen hizmetlerden de anlaşılacağı üzere, Pratikte 8 ayrı hukuk dalı ve 8 ayrı uzmanlık mahkemesi karşımıza çıkmaktadır. Hukukun çok farklı alanlarını ilgilendiren bu sorunlar hakkında tek bir hukukçudan nitelikli hukuk hizmeti almak olanaksızdır. Çünkü, bir hukukçu aynı anda birbiri ile alakasız 8 ayrı branşta uzman olmaz. Bu nedenle her bir başlık ile ilgili olarak ayrı ayrı uzmanlardan hizmet almak gerekir.

            Önder Hukuk Ofisi olarak; kendi alanında uzman farklı birçok hukukçu ile çalıştığımız için, tek bir kurumsal muhatap ve tek bir ücret ile  birçok uzmandan nitelikli hizmet alma imkanını özel öğretim ve eğitim kurumlarına sunuyoruz. Ayrıca Ofisimiz, uzun yıllardır birçok özel okula ve özel eğitim kurumuna avukatlık ve danışmanlık hizmeti verdiği için eğitim hukuku alanında ciddi bir deneyim kazanmıştır.

6. Koruyucu Hukuk

            Karşılaşılan sorunu çözmek ve netice almak için çoğu zaman sorun ortaya çıkmazdan evvel koruyucu hekimlik benzeri koruyucu hukuk ile tedbir almak gereklidir. Sorun ortaya çıktıktan ve belirli aşamaya geldikten sonra çözüm bulmak oldukça zordur.

            Örneğin iş hukukunda iş ilişkisi devam ederken işveren gerekli belgeleri oluşturmak durumundadır. Attığı her adımı usulüne uygun yazılı belge ile belgelemesi gerekmektedir. Bu hususta eksiklikler var ise, işçi tarafından  işveren aleyhine açılan davada nitelikli bir hizmet alınsa dahi hukuki olarak yapılacaklar sınırlı olur.  

            Ve yine örneğin Kişisel verileri; hukuka uygun kaydetmez, aydınlatma ve rıza metinlerini önceden onaylatarak elinizde yazılı belge oluşturmaz iseniz veya Envanter oluşturmaz ve elinizde bulunan kişisel verileri hukuka aykırı şekilde kaydedip tuttuğunuzu gösterecek delilleri karşı tarafa verdikten sonra aleyhinize açılan ceza davasında yada Kurum tarafından düzenlenen idari yaptırımlarda  yapılacaklar çok sınırlıdır.

            Çok kolay bir alan gibi gözüken İcra hukukunda dahi örneğin kambiyo senedinde eksiklik bulunması halinde o alacağın tahsili zorlaşacak ve en iyi ihtimalde dahi  tahsil edilmesi yıllar sürecektir.

            Özellikle işletmelerin hukuki sorun ile karşılaşmazdan evvel hukuk hizmeti almaları, birçok hukuki sorunun ortaya çıkmasını engelleyecek, daha az hukuki ihtilaf ile işletmenin ticari faaliyetlerine devam etmesi; şirket yöneticilerine ticari faaliyetlerine odaklanma imkanı sağlayacaktır. Her şeye rağmen hukuki ihtilaf çıktığında da işletme,  davayı kazanmak için avantajlı olacaktır. Ticari faaliyet gösteren firmaların; faaliyetini uzun yıllar devam ettirebilmesi, kazancını sürekli hale getirip kurumsal bir kimlik kazanması için nitelikli bir hukuk ofisinden danışmanlık hizmeti alması  önemli bir adımdır.   

ÖNDER HUKUK OFİSİ